Kanji

Kanji

Kanji (漢字, かんじ, Çin Harfi anlamında): Çince yazı karakterlerine Japoncada verilen isim. Çince karakterler Japonca diline girdiğinde Çince’deki okunuşu (On 音, おん) ve karakterlerin kelime anlamlarının Japonca’da önceden beri kullanılan söylenişi (Kun 訓, くん) olarak genellikle ikili bir telaffuza sahiptir.

Japonca’da adlar, sıfat ve eylem kökleri Kanji ile yazılır. Çoğu belirteç de Kanji ile yazılır. Japonca yazıdaki tüm sözcükleri okuyabilmek için Kanjileri bilmek gerekir. Ancak Kanji ile yazılmayan sözcükler de var. Örneğin “olmak” eylemini anlatan bir kancinin bulunmasına rağmen, bu sözcük her zaman Hiragana ile yazılır. Çocuklara yönelik kitaplarda ve çok sayıda Kanji bilmesi beklenmeyen okurlara yönelik metinlerde de sözcükler Hiragana ile yazılır. Bu istisnalar hariç sözcüklerin çoğunluğu Kanji ile yazılır.

Kanjiyi öğrenmek zordur ama imkansız değildir. Kanjilerin belleğe sağlam şekilde yerleşmesi için yoğun ve uzun süreli bir çalışma gerekir. Bundan kastımız hergün beşer saat çalışmak değil; bir kanci ile tanıştıktan sonra iyice öğrenildiğinden emin olana kadar ayda bir defa çizimini çalışmak. Zor olan Kanji öğrenimini ileri seviyelere ertelemenin bir faydası yok. Öğrenilen her yeni sözcükle birlikte onun Kanji yazımı da çalışılırsa bu dev iş üstesinden gelinebilecek ufacık parçalara bölünmüş olur. Böylelikle evvelce öğrenilen kancilerin bir araya gelmesinden oluşan yeni sözcüklerin öğrenimi de kolay olur. Kanjileri çalışmaya sonradan başlamak bu fırsatı kaçırmak demek.

Kanjilerin Okunuşu

İstisnalar hariç her bir kanjinin ON-yomi ve  KUN-yomi adında iki okunuşu vardır. ON-yomi Çince, KUN-yomi ise Japonca okunuşu adıdır. Bileşik sözcüklerin içindeki kanciler ON-yomi ile okunur, tek başına kullanılan kanjiler ise genellikle KUN-yomi ile okunur. Örneğin 「力」（ちから） tek başına KUN-yomi siyle, 「能力」 sözcüğünde ise ON-yomi siyle sesletilir (bu örnekte 「りょく」).

Bazı kanjiler (özellikle yaygın kullanımı olanlar) birden fazla ON-yomi ve KUN-yomi ye sahip olabilir. Örneğin 「怪力」 sözcüğünde 「力」 「りょく」 değil de 「りき」 olarak okunur.  Bunların okunuşlarını  ayrıca ezberlemeli. Neyse ki bu istisnalar çok az ve nadiren karşımıza çıkar.

Sıfat ve eylem çekimlerinde KUN-yomi okunuşu kullanılır. Okurigana adı verilen bu yazımda sözcüklere kana ile yazılan çekim ekleri eklenir. Kökün okunuşu aynı kalır. Örneğin 「食べる」 eyleminin geçmiş zaman çekimi 「食べた」 dır. Eylem değişikliğe uğramış, ancak kökün 「食」 olan okunuşu değişmemiştir.

Karşılaşacağımız başka bir güçlük de söylenişleri aynı, anlamları hemen hemen aynı bazı sözcüklerin küçük anlam farkına dikkat çekmek için farklı kancilerle yazılmaları. Yani hem eşsesli hem de anlamları yakın kelimeler bulunmaktadır.

Son olarak 々 simgesi var ki aslında bir kanji değil. Bir önceki simgenin tekrarı yerine yazılır. Örneğin bu simgeyi kullanarak 「時時」、「様様」、「色色」 ve 「一一」 sözcüklerini 「時々」、「様々」、「色々」 ve 「一々」 şeklinde yazabiliriz.

Özetle; cümle içindeki ad, sıfat ve fiil kökleri Japonca okunuşları ile söylenir. Bu köklerin ekleri kana alfabeleri ile yazılır ve okunur. Bileşik kelimeler ise Çince okunuşları ile söylenir.

Son nokta, yakın dönemde Japonya’daki dil reformları ile kanji kullanımı isimler, sıfat ve fiil kökleri ile sınırlanarak biçimleri sadeleştirildi. Sayıları onbinleri bulunan karakterlerin en çok kullanılan 1945 adedinin oluşturduğu Günlük Kullanım Kancileri ( Jooyoo Kanji) ve bu listeye ek olarak kişi isimlerinde kullanılmak üzere 983 karakterlik bir Kişi Adları Kancileri ( Jinmeiyoo Kanji) listeleri resmi olarak kabul edildi.

.

---

Kaynaklar

1. http://guidetojapanese.org/turkish/kanji.html